مقدمه
آسانسور یکی از مهمترین تجهیزات مشترک ساختمان است که خرابی آن میتواند هم برای ساکنان مشکل ایجاد کند و هم خطرآفرین باشد. با این حال، یکی از بحثبرانگیزترین مسائل ساختمانها این است که هزینه سرویس و نگهداری آسانسور بر عهده چه کسی است: مالک یا مستأجر؟
برای پاسخ، باید هم قوانین رسمی را بررسی کرد و هم نوع هزینهها را تفکیک نمود.
۱. مبنای قانونی در ایران چه میگوید؟
۱.۱ بر اساس قانون تملک آپارتمانها
آسانسور جزء مشاعات ساختمان است.
طبق این قانون، تمام هزینههای مربوط به بخشهای مشترک بین تمام استفادهکنندگان تقسیم میشود.
۱.۲ آییننامه اجرایی قانون تملک
در این آییننامه آمده:
هر هزینهای که برای استفاده، نگهداری، تعمیر و بهرهبرداری از مشاعات باشد، باید توسط اشخاصی که از آن استفاده میکنند پرداخت شود.
🔹 بنابراین قانون نگاه میکند: چه کسی استفاده میکند؟ نه اینکه مالک کیست.
۲. کدام هزینهها با مستأجر است؟
هر هزینهای که مربوط به بهرهبرداری روزمره و سرویس دورهای باشد، چون در حال استفاده است، بر عهده مستأجر قرار میگیرد.
۲.۱ سرویس و نگهداری ماهانه
✔ سرویس دورهای
✔ تنظیمات فنی
✔ روغنکاری
✔ تست ترمز، دربها، تابلو فرمان، سنسورها
✔ هزینه قرارداد سرویس ماهانه
🔸 اینها هزینه استفادهکننده محسوب میشود → مستأجر
۳. کدام هزینهها بر عهده مالک است؟
هزینههایی که مربوط به اصل دستگاه باشند و ماهیت استهلاک بلندمدت داشته باشند، بر عهده مالک هستند.
۳.۱ هزینههای سرمایهای
✔ تعویض موتور
✔ تعویض ریلها
✔ تعویض سیمبکسل
✔ تعویض تابلو فرمان
✔ تعویض درب طبقات یا کابین
✔ نوسازی کامل آسانسور
🔸 اینها هزینههای مربوط به دارایی ساختمان هستند → مالک
۴. هزینههایی که بین مالک و مستأجر تقسیم میشود
گاهی هزینهها نه کاملاً مصرفیاند و نه کاملاً سرمایهای.
موارد مشترک
✔ تعمیرات غیرسرمایهای (مثلاً تعویض کفشک، تعمیر جزیی دربها)
✔ شارژ اضطراری UPS در آسانسور
✔ تعمیرات کوچک تابلو
🔹 معمولاً این هزینهها طبق عرف ساختمان بین طرفین تقسیم میشود.
۵. قانون چه میگوید اگر یکی از طرفین مخالفت کند؟
۵.۱ اگر مستأجر سرویس ماهانه را پرداخت نکند
مدیریت ساختمان میتواند:
هزینه را طبق قانون آپارتمانها طلب کند
در صورت پرداخت نشدن شارژ، طبق قانون، خدمات مشترک را محدود کند (مثلاً استفاده از آسانسور طبق مقررات قانونی)
۵.۲ اگر مالک هزینههای سرمایهای را پرداخت نکند
این موارد را نمیتوان از مستأجر طلب کرد.
مدیریت ساختمان میتواند:
مستقیماً از مالک قانونی واحد هزینه را مطالبه کند
موضوع را از طریق شورای حل اختلاف پیگیری کند
۶. جمعبندی سریع
| نوع هزینه | مسئول پرداخت |
| سرویس ماهانه | مستأجر |
| نگهداری دورهای | مستأجر |
| تعمیرات اساسی و سرمایهای | مالک |
| نوسازی کامل | مالک |
| تعمیرات کوچک و مصرفی مشترک | طبق عرف ساختمان |
نتیجه نهایی
سرویس و نگهداری ماهانه آسانسور با مستأجر است چون استفادهکننده دستگاه است.
اما هزینههای اساسی و سرمایهای مربوط به مالکیت ساختمان بوده و بر عهده مالک است.
