در پروژههای ساختمانی، کنترل صدا و لرزش آسانسور یکی از مهمترین شاخصهای کیفیت بهشمار میرود.
صدای غیرمتعارف آسانسور نهتنها تجربه استفاده را مختل میکند، بلکه نشاندهنده وجود نقص در انتخاب تجهیزات، اجرای سازه یا فرآیند نصب است.
این گزارش، هفت عامل مؤثر بر کاهش صدا در آسانسور را معرفی میکند؛ عواملی که رعایت آنها موجب ارتقای کیفیت حرکت، افزایش عمر مفید تجهیزات و کاهش مراجعات تعمیراتی خواهد شد.
۱) انتخاب نوع موتور متناسب با کاربری ساختمان
انتخاب موتور نقش مستقیم در میزان صدا و لرزش دارد.
موتورهای گیرلس بهدلیل حذف گیربکس، عملکردی نرمتر و کمصداتر ارائه میدهند.
در ساختمانهایی که سطح تردد متوسط تا بالا دارند، استفاده از موتور گیرلس بهشدت توصیه میشود.
برای ساختمانهای کمطبقه، موتورهای گیربکسی نیز در صورت نصب صحیح میتوانند عملکرد قابلقبولی داشته باشند.
۲) کیفیت و کلاس ریلهای آسانسور
ریلهای ناهمتراز یا کمکیفیت، اصلیترین منبع لرزش و تولید صدا در هنگام حرکت کابین محسوب میشوند.
استفاده از ریلهای استاندارد با تراش مناسب، و اجرای عملیات ریلبندی با شاقول دقیق، تأثیر چشمگیری بر کیفیت حرکت دارد.
در ساختمانهای بیش از ۶ طبقه، استفاده از ریلهای سنگینتر (مانند T16 یا T25) ضروری است.
۳) بالانس مناسب کابین و وزنه تعادل
عدم بالانس وزنه و کابین موجب ایجاد فشار اضافی بر موتور، ضربههای مقطعی و صدای کشیدگی در هنگام حرکت میشود.
وزن کابین باید بر اساس ظرفیت اسمی و استاندارد EN81 تنظیم گردد.
همچنین وزنه تعادل باید بهگونهای انتخاب شود که در بار میانگین، حداقل فشار بر مجموعه موتور و سیمبکسل وارد شود.
۴) کیفیت نصب و تراز دربهای طبقات و کابین
یکی از بیشترین شکایات کاربران مربوط به صدای “تلقتلق” و لرزش هنگام ورود یا خروج از کابین است.
این موضوع معمولاً نتیجه نصب غیراصولی درب طبقات یا نبود تراز مناسب در چهارچوبهاست.
رعایت فاصله استاندارد سبلان، رگلاژ غلطکها و استفاده از براکتهای مناسب، نقش مهمی در کاهش صدای سیستم درب دارد.
۵) انتخاب تابلو فرمان سازگار با نوع موتور
تابلو فرمان باید متناسب با نوع موتور (گیرلس یا گیربکسی) و ظرفیت سیستم انتخاب شود.
تابلوهای نامناسب موجب ایجاد لرزشهای مقطعی در شروع حرکت (Jerking) و افزایش نویز صوتی میشوند.
سیستم درایو با فیلتر مناسب هارمونیک و قابلیت تنظیم دقیق منحنی حرکت، تأثیر مستقیمی بر نرمی حرکت دارد.
۶) استفاده از ضربهگیرها و لرزشگیرهای استاندارد
لرزشگیرهای تحت کابین، ضربهگیرهای چاه، لاستیکهای بین موتور و شاسی، و گایدهای رولری باکیفیت، نقش کلیدی در کنترل صدا دارند.
استفاده از قطعات غیراستاندارد یا فرسودهبودن ضربهگیرها، باعث انتقال لرزش به سازه و افزایش نویز کلی سیستم میشود.
۷) اجرای صحیح عملیات صداگیری سازه چاه آسانسور
در برخی پروژهها، مشکل نه از موتور است و نه از کابین؛ بلکه از خود سازه چاه ناشی میشود.
در موارد زیر احتمال انتقال صدا افزایش مییابد:
ضخامت کم دیواره چاه
وجود پلهای سازهای متصل به چاه
عدم استفاده از لایههای عایق ارتعاش
وجود فریمهای فلزی بدون جداسازی ارتعاشی
در پروژههای حساس، نصب لایههای ارتعاشگیر بین ریلبندها و سازه توصیه میگردد.
جمعبندی
برای دستیابی به یک آسانسور کمصدا، لازم است مجموعهای از عوامل بهصورت همزمان کنترل شوند؛ از انتخاب صحیح موتور و ریلها تا اجرای دقیق عملیات نصب و عایقکاری ارتعاشی.
ساخت یک آسانسور کمصدا نتیجه یک تصمیم نیست؛ نتیجه هماهنگی کامل میان طراحی، تجهیزات استاندارد و نصب تخصصی است.
