مقدمه
در آسانسورهای کششی با ارتفاع زیاد، اختلاف وزن کابلها در طول مسیر حرکت کابین میتواند باعث برهم خوردن تعادل سیستم شود. برای جبران این اختلاف، از «زنجیر جبران» (Compensation Chain) استفاده میشود. این قطعه یکی از اجزای حیاتی در آسانسورهای سرعت بالا و ساختمانهای مرتفع بهشمار میرود و نقش مهمی در پایداری، ایمنی و کاهش فشار بر سیستم محرکه ایفا میکند.
زنجیر جبران چیست؟
زنجیر جبران یک زنجیر فلزی یا کامپوزیتی سنگین است که در زیر کابین و وزنه تعادل نصب میشود و بهصورت آویزان در چاه آسانسور قرار میگیرد. این زنجیر هنگام حرکت کابین به بالا و پایین، جابهجا شده و اختلاف وزن بین طرف کابین و طرف وزنه تعادل را متعادل میکند.
مشکل اصلی در ساختمانهای بلند
در ساختمانهای کمارتفاع، وزن کابلهای فولادی تقریباً ناچیز است. اما در برجها و ساختمانهای مرتفع:
وزن سیمبکسلها قابل توجه میشود.
مرکز ثقل سیستم تغییر میکند.
موتور و ترمز تحت فشار نامتقارن قرار میگیرند.
زنجیر جبران با توزیع متعادل وزن، این مشکلات را برطرف میکند.
چرا زنجیر جبران ضروری است؟
۱. حفظ تعادل سیستم
باعث میشود وزن طرف کابین و طرف وزنه تعادل در تمامی موقعیتها نزدیک به هم باقی بماند.
۲. کاهش مصرف انرژی
با کاهش بار نامتعادل، موتور جریان کمتری مصرف میکند و استهلاک سیستم کاهش مییابد.
۳. افزایش عمر قطعات
ترمز، فلکه کششی و سیمبکسلها کمتر دچار سایش و تنش میشوند.
محل نصب زنجیر جبران
زنجیر جبران معمولاً:
در زیر شاسی کابین متصل میشود
از کف چاه عبور میکند
به قاب وزنه تعادل متصل میشود
تفاوت زنجیر جبران با کابل جبران
زنجیر جبران بیشتر در آسانسورهای سنگین و سرعت بالا استفاده میشود و در برابر پیچش و لرزش مقاومت بالاتری نسبت به کابل جبران دارد.
چه آسانسورهایی به زنجیر جبران نیاز دارند؟
معمولاً در این شرایط استفاده میشود:
ارتفاع مسیر بیش از 30 متر
آسانسورهای سرعت بالا
ساختمانهای بیشتر از 10 طبقه
جمعبندی
زنجیر جبران یکی از قطعات کلیدی در آسانسورهای بلندمرتبه است که بدون آن، سیستم دچار عدم تعادل، افزایش مصرف انرژی و استهلاک سریع خواهد شد. استفاده صحیح از این قطعه، نقش مستقیم در افزایش ایمنی و عمر مفید آسانسور دارد.
